Brzyście
Wieś Brzyście jest położona, w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, w pradolinie Wisły. Od zachodu sąsiaduje z Borkami Nizińskimi (gmina Tuszów Narodowy), od południa z Kliszowem, zaś wschodu Chrząstów (gmina Mielec) i północy z Babichą (gmina Tuszów Narodowy).
Pod względem klimatycznym, glebowym, botanicznym i biologicznym obszar Brzyścia posiada naturalne walory Kotliny Sandomierskiej i jest położony między trzema formacjami geologicznymi: Płaskowyżem Tarnowskim, Płaskowyżem Kolbuszowskim oraz Pradoliną Podkarpacką. Miejscowość zaliczana jest do sandomiersko-lubelskiego okręgu glebowego. Krajobraz jest charakterystyczny dla dolin nadwiślańskich.
Ogólna liczba mieszkańców wsi Brzyście wynosi 301 osoby (237 osób pełnoletnich, 64 dzieci). Podstawową działalnością mieszkańców wsi jest rolnictwo. Znajdują się 107 gospodarstw rolnych. Przeważają gleby klasy IV i V. Powierzchnia Brzyścia wynosi 359 ha z czego :
Skarb Państwa - 33 ha
grunty komunalne - 0 ha
gospodarstwa rolne - 315 ha
Lasy - 46 ha
Rys historyczny
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1470 roku, wspomina o niej Jan Długosz, opisując przeprawy na Wiśle. Nazwa miejscowości jest dowodem na gęste zalesienie tego terenu, na przestrzeni dziejów używano nazwy Brzyska, Kruszyn. Następna wzmianka pochodzi z roku 1514 kiedy to Stanisław Mielecki za kwotę 500 zł zakupuje wieś od Hieronima Szczepanowskiego, włączając ją w klucz mielecki. Późniejsze dzieje osady nie są bliżej znane. Od pierwszej połowy XVII wieku wieś z okolicznymi miejscowościami znajdowała się w posiadaniu Zbigniewa Ossolińskiego.
Pod koniec XIX wieku działa szkoła ludowa jednoklasowa, dzieci pobierają naukę pod kierunkiem P. Adeli Bednarskiej.
Szczególny okresem w dziejach wsi jest I i II wojna światowa. 19 września 1914 r. wkraczają kozacy rosyjscy stacjonujący do 9 października 1914 r. Działania wojenne powracają na ten teren w maju 1915r . Od 1918r. Brzyście wchodzi w skład powiatu mieleckiego. W czasie II wojny światowej wieś staje się bezpośrednim zapleczem frontu przed ofensywą zimową 1945 r.
Dzień dzisiejszy
Od powstania Brzyście były wsią typowo rolniczą, o średnich i słabych glebach. Przeważa uprawa zbóż, roślin okopowych i warzyw oraz hodowla bydła, trzody chlewnej i drobiu. Funkcjonuje tutaj także blisko 10 podmiotów gospodarczych zajmujących się działalnością handlową, usługową, rzemieślnicza, produkcyjną . Największym zakładem pracy w miejscowości oraz na terenie gminy jest PPUH „ANDREX” producent armatury przemysłowej. Działa tu także Zajazd „Anna”, który oprócz podstawowej działalności hotelarsko- gastronomicznej organizujący różne formy wypoczynku dla mieszkańców, szkół i zakładów pracy z Mielca i okolic. Na jego terenie eksponowana jest prywatna kolekcja trofeów myśliwskich z różnych kontynentów.
Przy Zajeździe Anna działa mini safari gdzie zwiedzający mogą oglądać okazy zwierząt pochodzące z polskich lasów – zające, dziki, bażanty.
Powstające w miejscowości nowe firmy usługowe zaczynają świadczyć szeroką gamę usług od budownictwa do hotelu dla zwierząt.
We wsi znajduje się Dom Ludowy, Dom Strażaka, Kościół Filialny Parafii w Gawłuszowicach, klub sportowy Andrex-Brzyście.
Dotychczasowy układ urbanistyczny miejscowości jest wynikiem uwarunkowań historycznych, należy ich szukać już w samej nazwie jako osady położonej na skraju lasu (Puszczy Sandomierskiej), oraz głównym zajęciem jej mieszkańców rolnictwem stąd zabudowa zagrodowa wzdłuż drogi, jednak ostatnie lata wpływają w znaczny sposób na jego zmianę. Miejscowość staje się miejscem zamieszkania dla ludzi pracujących w Mielcu lub rozpoczynających swoją działalność, miejscowość zmienia charakter na osiedle podmiejskie.
Centrum miejscowości stanowi Kościół Filialny Parafii w Gawłuszowicach oraz znajdujące się w niewielkiej odległości Dom Ludowy i Dom Strażaka w Brześciu. Działają dwa sklepy spożywczo-przemysłowe. Pomimo bogatej historii na terenie miejscowości nie zachowały się do naszych czasów żadne zabytki.
Cały obszar jest objęty wodociągiem gminnym, a znaczna część jej mieszkańców ma łączność telefoniczną i internetową. Głównym źródłem utrzymania mieszkańców wsi są dochody z rolnictwa, w mniejszym stopniu z działalności gospodarczej, pracy najemnej, emerytur, rent, świadczeń pomocy społecznej. We wsi prężnie działa Rada Sołecka, aktywnie działa Sołtys i radni, OSP.
